اهمیت سال سوم دوره متوسطه
همان‌گونه که می‌دانید، سال سوم با اهمیت‌ترین سال در دوره 3 ساله دبیرستان است. اگرچه این مطلب بر کسی پوشیده نیست اما در عمل دانش‌آموزان توجه کامل به این موضوع ندارند و با این سال نیز همانند سال‌های گذشته تحصیلی خود برخورد می‌کنند. شاید واضح‌ترین دلیل برای اهمیت بالای این سال برگزاری امتحانات نهایی در پایان آن است. معدل امتحانات نهایی کلیدی‌ترین نمره شما در طول دوران 12 ساله تحصیلی است.
علاوه بر تاثیر این معدل بر نتیجه کنکور ثبت آن در مدرک دیپلم سبب خواهد شد به نوعی معرف نحوه فعالیت‌های تحصیلی دوران قبل از دانشگاه شما باشد.
البته باید بدانید ممکن است در آینده براساس آنچه مصوب شده است، معدل دوره پیش‌دانشگاهی شما نیز دارای اهمیت شود، ولی نمی‌توان از این موضوع به‌راحتی چشم‌پوشی کرد که همواره با معدل دیپلم سر و کار خواهید داشت. پس باید مراقب سال سوم دبیرستان بود. از طرفی معدل کتبی آزمون‌های نهایی شما به منزله پل ورودی شما به دوره پیش‌دانشگاهی است. البته دلایل دیگری نیز برای اهمیت این سال وجود دارد که از جمله آن می‌توان به سهم بالای دروس سال سوم در بین منابع طرح تست‌های کنکور نسبت به سال‌های اول و دوم است. همچنین تعداد تست‌های قابل ملاحظه‌ای در کنکور دانشگاه‌ها به طور مستقل از دروس این سال در کنکور طرح می‌گردد.
به گونه‌ای که حدود 30 درصد کل سوالات از مباحث پایه سوم طرح می‌گردد. از طرف دیگر مطالب تدریس شده در این سال پیش‌‌نیازی برای دروس پیش‌دانشگاهی است و در صورت تسلط و یادگیری کامل مفاهیم تدریس شده در سال سوم شروع موفق و راحتی در دوره پیش‌دانشگاهی خواهید داشت و دلایل مختلف از این دست که هر کدام بر بار اهمیت سال سوم نظام متوسطه می‌افزاید. کم‌کم اردیبهشت ماه به پایان خود نزدیک می‌شود و برای دانش‌آموزان زنگ فرا رسیدن آزمون‌های پایانی را به صدا درمی‌آورد. معمولا در این روزها تدریس دبیران محترم شما به پایان خواهد رسید و بیشتر زمان شما در کلاس درس به دوره، رفع اشکال یا حل نمونه سوالات امتحانات نهایی قبل اختصاص یافته است. بنابراین شما فرصت مناسبی برای جمع‌بندی دروس خود و کسب آمادگی برای امتحان نهایی دارید و این یعنی با یک تیر دو نشان زدن، هم مطالعه عمیق دروس برای موفقیت در آزمون‌های نهایی و هم جمع‌بندی بخش مهمی از منابع مورد سوال در کنکور، حال که شما با اهمیت و لزوم استفاده از این زمان طلایی آشنا شدید، به توصیه‌هایی برای موفقیت در این دوره زمانی و استفاده حداکثری از زمان اشاره می‌کنم:
توصیه اول: برنامه مطالعاتی‌تان را مشخص کنید.
برنامه‌ریزی در هر مرحله‌ای از زندگی نیاز اصلی برای کسب موفقیت است. می‌گویند برنامه‌ریزی نکردن یعنی برنامه‌ریزی برای شکست. برنامه‌ریزی در مقاطع زمانی که نیازهای ما یعنی حجم کارهایی که باید انجام شود بیشتر و یا در حدود فرصتی است که داریم، اهمیت بسیار بیشتری پیدا خواهد کرد. با توجه به حجم مباحث سال سوم (که نسبت به سال‌های پایه بسیار بیشتر است) و نیز فرصت محدودی که تا روز آزمون‌های نیم‌سال دوم (نهایی) وجود دارد، برنامه‌ریزی اهمیت ویژه‌ای دارد. برنامه‌ریزی، اصول ثابت و معینی دارد که هر داوطلبی که خواهان کسب نتیجه مطلوب است. باید آنها را رعایت کند و البته اصل تفاوت‌های فردی را در جزئیات لحاظ کند.
اصل اول: تعادل مطالعاتی
رعایت اصل اول یا همان تعادل مطالعاتی بدان معناست که در طول دوره برای هر درس به میزان اهمیت آن درس زمان تعیین کنیم، برای مثال درس حسابان که برای دانش‌آموزان رشته ریاضی و یا درس زیست‌شناسی برای دانش‌آموزان رشته تجربی و همین طور درس ادبیات تخصصی و عربی برای دانش‌آموزان رشته انسانی که دارای اهمیت بیشتری است می‌بایست زمان بیشتری را در بین ساعات مطالعه هفتگی به خود اختصاص دهد، اما بیان این مطلب به معنای آن نیست که از خواندن سایر دروس بویژه دروس عمومی غافل شویم، چرا که آگاه هستید، دروس عمومی نیز در جای خود دارای اهمیت و تعیین‌کنندگی فراوان هستند. فراموش نکنید در این تعادل دروس ضعیف‌تر هم نسبت به دروس قوی‌تر زمان بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد.
اصل دوم: واحدهای مطالعاتی
برخی از داوطلبان عادت دارند ساعت‌ها مطالعه کنند و برخی دیگر نمی‌توانند حتی چند دقیقه به‌صورت متوالی این کار را انجام دهند. همانطور که قبلا تاکید کردیم سال سوم به دلایل تفاوت‌هایی که با پایه دارد نیازمند تغییر در روش مطالعه و برنامه‌ریزی است. طبق تحقیقات صورت گرفته مطالبی که در ابتدا و انتهای واحد زمانی مطالعه می‌شود دارای حداکثر یادآوری خواهند بود. بنابراین اگر داوطلبی بدون وقفه بیش از دو ساعت مطلبی را مطالعه کند دارای حداکثر 2 یادآوری خواهد بود. در حالی که اگر همین 2 ساعت، در دو زمان یک ساعته مطالعه شود. دارای حداکثر 4 یادآوری خواهد بود با توجه به آهنگ زمانی مطالعه، بهترین واحد زمانی بین 60 تا 90 دقیقه می‌باشد. توصیه می‌کنم به ازای هر75 دقیقه مطالعه 15 دقیقه استراحت کنید.
اصل سوم: تنوع طلبی
یکی از مهارت‌های لازم برای داوطلبان کنکور، توانایی انتقال ذهنی است. در کنکور نیز شما باید چند درس را در کنار هم پاسخ دهید لذا باید این توانایی را داشته باشید. یکی از راه‌هایی که می‌توانید این مهارت را در خود ایجاد کنید تنوع مطالعاتی است. در این اصل شما باید هر روز حداقل 3 عنوان درس شامل دو عنوان درس اختصاصی و یک درس عمومی را بخوانید.
اصل چهارم: ترتیب مطالعه دروس
دو نکته مهم در این اصل وجود دارد. اولا بهتر است حداکثر دو درس اختصاصی را به صورت متوالی مطالعه کنید یعنی بعد از مطالعه دو درس اختصاصی یک درس عمومی بخوانید.
دوما درس‌هایی را که علاقه بیشتری به آنها دارید در ابتدا و انتهای برنامه و درس‌هایی که خواندن آنها برایتان دشوار است را در اواسط برنامه مطالعه کنید.
با این روش درس‌های سخت وقتی مطالعه می‌شوند که شما به اندازه کافی گرم شده‌اید.
رحمان مصیبی-مشاور آموزشی