فضای مجازی و دانش آموزان


محققان نتیجه می‌گیرند که راه‌حل‌های فنی فضای مجازی مثل مسدود کردن محتوای نامناسب فضای مجازی تاثیرگذار نیست زیرا موثرترین نرم‌افزارهای فیلترکننده، فقط ۱۰ تا ۲۰ درصد محتوای نامناسب فضای مجازی را مسدود می‌کنند. در نتیجه راه‌حل‌های فنی فضای مجازی، راه مطلوبی جهت ممانعت کودکان مدارس از تماس با محتوای نامناسب اینترنتی نیست.

بر اساس مطالعات انجام شده روی ۱۷۰۰ دانش‌آموز مدارس ابتدایی در شهر فلاندرز آلمان مشخص شد شواهدی روشن از استفاده غیرمفید اینترنت وجود دارد. این تحقیق که با نام « استفاده مفید و غیرمفید کودکان مدارس ابتدایی از اینترنت در خانه و مدرسه» در مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران منتشر شده است، نشان می‌دهد از میان مداخلات خاص در نظر گرفته جهت ارتقای استفاده مفید از اینترنت و رفتارهای اینترنتی درست، تنها کنترل خانواده‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای با کاهش رفتارهای غیرمفید اینترنتی ارتباط داشت. ضمن اینکه مداخلات مدرسه محور کمتر از حد انتظار روی سطح رفتار کودکان تاثیر دارند..

نتایج این مطالعه درصد بالایی از استفاده اینترنت در خانه و استفاده از محیط‌های گفت‌وگو را گزارش می‌کند. در پژوهشی که در سال ۲۰۰۴ انجام گرفت، ۲۶۱ دانش‌آموز سطوح هفتم تا دهم در مورد استفاده از اینترنت مورد مطالعه قرار گرفتند و بر این اساس تقریبا ۹۱ درصد دانش‌آموزان به طور غیر مستمر یا دائمی در خانه از اینترنت استفاده می‌کردند که معمول‌ترین استفاده اینترنت با زمانی در حدود ۱/۵۴ دقیقه در روز از محیط‌های گفت‌وگو بود. این عده به طور متوسط ۵/۲۲ دقیقه را درحال بازدید از وب‌سایت‌ها می‌گذراندند و ۲/۲۲ دقیقه در روز را به ایمیل‌ها اختصاص دادند که ارتباط با افراد غریبه نیز به صورت موردی اتفاق افتاده است. در مطالعه سال ۲۰۰۱ چهل هزار و ۳۷۶ دانش‌آموز سطوح نهم تا دوازدهم بررسی شدند که درصد بالای استفاده از چت را نشان می‌دهد. همچنین نتایج نشان داد که درصد بالای استفاده از چت با پریشانی‌های روانی و به احتمال زیاد با رفتارهای غیرمفید همراه بوده است.

این تحقیق سطح بالایی از استفاده غیرمفید اینترنتی را نشان می‌دهد. از قبیل چت با افراد ناشناس، ارسال اطلاعات شخصی و عکس و حتی ملاقات افرادی که تنها از راه اینترنت با آنها آشنا شده‌اند. درصد زیادی از دانش‌آموزان به احساس ترس هنگام استفاده از اینترنت اشاره کردند.

به علت اهمیت نظارت والدین، شواهد و مدارک آشکارا تاثیر والدین بر استفاده مفید اینترنت توسط کودکان را نشان می‌دهد. به گفته بیش از نیمی از دانش‌آموزان، هنگام استفاده از اینترنت در خانه کنترل نمی‌شوند.

با توجه به مداخلات مدرسه محور برای حمایت استفاده مفید از اینترنت، یافته‌ها نشان داد که آگاهی‌های کلی از تعریف و کاربرد خط‌مشی مدرسه و اطلاع‌ دانش‌آموزان در مورد استفاده مفید اینترنت وجود دارد. هر چند یافته‌ها نشان می‌دهد که هیچ برنامه مشخصی جهت ضمانت فراگیری دانش ویژه و مهارت‌های مرتبط با استفاده مفید اینترنت وجود ندارد.

در قسمتی از این تحقیق با اشاره به نقش مدرسه بر کنترل رفتارهای اینترنتی دانش‌آموزان آمده است.

ماهیت مداخلات مدرسه محور بر گسترش دانش کافی در مورد رفتارهای اینترنتی مفید تاثیر چندانی ندارد و برای گسترش مهارت‌های کافی در مورد استفاده از اینترنت مفید نیست. همه مداخلات مدرسه محور طبق قوانین، مقررات، خط‌مشی‌ها و غیره محدود شد اما شامل استراتژی‌های آموزشی که دلالت بر فراگیری مهارت‌ها و دانش دانش‌آموزان دارد، نمی‌شود. همانطور که در مطالعات انجام شده در سال ۱۹۹۸ نیز مطرح شد، اینگونه برنامه‌های مداخله‌ای احتمالا کمتر موفقیت‌آمیز خواهد بود.

برای بررسی نقش مدرسه مطالعاتی در سال ۲۰۰۶ انجام گرفت که تاثیر مثبت مداخلات مدرسه محور را گزارش می‌دهد.

در مطالعات انجام شده در سال ۲۰۰۶، تاثیر مثبت مداخلات مدرسه محور گزارش شد این رویکرد بر اساس یک نقش‌گزاری به نام Net-Detective بود. در این نقش‌گزاری کامپیوتری، دانش‌آموزان مسئول رسیدگی استفاده‌های بد از کامپیوترهای مدرسه شدند. نتیجه، باعث تغییر حالات و رفتار دانش‌آموزان شد. علاوه بر این، توسط این برنامه انگیزه کودکان بررسی و مهارت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات آنها در همکاری با دانش‌آموزان دیگر به کار گرفته شد. همچنین مثال‌هایی از مواد آموزشی ممکن است وسیله‌ای موثر برای تغییر استفاده اینترنتی دانش‌آموزان باشد. Action Innocence گزارش می‌کند که برنامه مداخله‌ای پیش‌گیرانه، که به وسیله کارشناسان انجام می‌شود و به آنها مهارت‌های خاص جهت حفاظت آنها هنگام استفاده اینترنت را آموزش می‌دهد، تاثیر مهمی روی رفتار کودکان دارد. این تاثیر اگر همراه با دخالت خانواده‌ها باشد تاثیر بیشتری خواهد داشت.

با این وجود این مقاله با بعضی محدودیت‌های نظری همراه است. اولا اطلاعات به دست آمده تنها از طریق پرسشنامه بوده است. می‌توانست اطلاعات بهتری را از طریق مشاهده هنگام استفاده از اینترنت توسط دانش‌آموزان به دست آورد.

اطلاعات والدین می‌تواند برای دریافت تصویر مشخص از عملکرد انجام شده در خانه، آگاهی آنها درمورد امنیت اینترنت و آگاهی آنها در مورد استفاده از کامپیوتر و اینترنت توسط کودکان مفید باشد. اطلاعات و آگاهی معلمان نیز می‌تواند برای تائید و تقویت اطلاعات به دست آمده از هر دو مدیران و دانش‌آموزان مفید باشد.

مدرسه نقشی فعال به عنوان خنثی‌کننده تاثیرات منفی استفاده از اینترنت دارد. تحقیقات گروه امنیت اینترنت در سال ۲۰۰۱ نشان داد که ۵/۸۴ درصد دختران مورد مطالعه در هنگام استفاده از اینترنت در مدرسه کنترل می‌شوند.

تحقیقات انجام شده توسط واحد تحقیقاتی سایبراسپیس در بریتانیا نشان داد که در سال ۲۰۰۳ مدارس بیش از سایر مکان‌ها ابزارهای اینترنت را برای کودکان فراهم کردند. مداخلاتی که مدرسه می‌تواند جهت ارتقای استفاده صحیح و مفید اینترنت فراهم کند، تنوع زیادی دارد.

شمار زیادی از کشورها اقدامات قانونی را در نظر می‌گیرند تا مدارس مجبور شوند طبق آن قوانین، کنترل هرچه بیشتری روی استفاده اینترنت داشته باشند. به طور مثال می‌توانیم از CIPA۱۲ و NCIPA۱۳ در آمریکا نام ببریم. این موسسات قانونگذار، قوانینی را جهت استفاده از اینترنت در مدرسه و کتابخانه‌های عمومی تعیین می‌کنند. هدف اصلی CIPA اجبار جهت گسترش خط‌مشی‌های امنیت اینترنتی است. نتیجه این روند تعریف و اجرای خط‌مشی مفید از اینترنت (خط‌مشی قابل قبول) در هر مدرسه است.

تاثیر مداخلات مدرسه و خانواده بر امنیت اینترنت به شرح زیر است:

برنامه‌های مداخله‌ای موقعی موفقیت‌آمیز خواهند بود که:

- بر پایه یک ساختار نظری باشند.

- روی گسترش مهارت‌های عینی و مشخص تمرکز داشته باشند.

- شامل بخش‌های متفاوت بر حسب گروه‌های هدف متفاوت باشند. (خانواده‌ها، معلمان و دانش‌آموزان)

- استراتژی‌های آموزشی تعاملی را به کار ببرند.

- آموزش به صورت مفصل و جامع انجام شود.

محققان ویژگی‌های برنامه‌های ناموفق را شناسایی کردند. رویکردها وقتی فقط به انتقال دانش محدود شوند، با ترس همراه باشند و خیلی کلی باشند، کمتر موفقیت‌آمیز خواهد بود.

توصیه می‌شود که موقع شروع و اجرای برنامه‌های مداخله‌ای به سن توجه شود که بین ۹ تا ۱۲ سال باشد. همچنین به برخی تفاوت‌ها از جمله جنس توجه شود.

تحقیقات کمی روی تاثیر مداخلات مدرسه محور روی استفاده مفید از اینترنت انجام شده است. تورنبرگ و لین تحقیقات انجام شده روی این موضوع را بررسی کرده و نتیجه گرفته که برنامه‌های مداخله‌ای باید هر دو گروه خانواده‌ها و کودکان را شامل شود تا روی محتوای اینترنتی نامناسب بحث شود و تمرکزی روی گسترش محتواهای جایگزین برای استفاده‌کنندگان جوان داشته باشند.

تحقیقات نشان می‌دهد که خانواده‌ها انتظار دارند مدرسه یک نقش مرکزی جهت گسترش رفتارهای اینترنتی مفید برای کودکان داشته باشد و نظارت والدین تاثیر کمی بر دوری کودکان از تماشای مطالب نامناسب دارد.

تورنبرگ و لین گزارش می‌کنند که تعیین میزان مواجهه با مطالب نامناسبی که برای کودکان مضر است، کار مشکلی است. با این وجود در مورد خشونت‌های جنسی هشدار می‌دهند. مطالعه‌ای در آمریکا که شامل ۱۰هزار و ۸۰۰ دختر بین ۱۲ تا ۱۸ سال بود، انجام گرفت که نشان می‌دهد ۳۶ درصد آنها در مورد امنیت اینترنت در مدرسه و کلاس درس با معلم خود بحث و تبادل نظر می‌کردند اما محققان به این نتیجه رسیده‌اند که علیرغم اقدامات انجام گرفته، استفاده غیرمفید اینترنتی همچنان زیاد است. آنها مطرح کردند که افراد جوان استفاده غیرمفید اینترنت را جزئی طبیعی از تجارب جوانی خود می‌دانند؛ در نتیجه طی چند مطالعه انجام گرفته نیاز برای تمرکز روی هر دو گروه کودکان و والدین مطرح شد