۴قانون برقراری انضباط در کلاس


در یک فضای آموزشی مواردی وجود دارد که چانه زدن برنمی دارد و باید بی کم و کاست رعایت شود این موارد حقوق نامیده می شود و منعکس کننده نیازهای اولیه دانش آموزان است

 

چهار قانون

معلمان برای آن که در کلاس درس مدیر رفتار کارآمدی باشند، باید برای خود و دانش آموزان چارچوب مشخصی تعیین کنند که در تصمیم گیری ها به کمک شان بیاید و به دانش آموزان تان کمک کند تا بتوانند رفتارهای مناسب اجتماعی را انتخاب کنند.

یکی از کارآمدترین چارچوب ها برای این منظور چهار قانون نام دارد که اصول آن عبارت است از:حقوق (حقوق بنیادین دانش آموزان امنیت، یادگیری و برخورد عادلانه با آنهاست)، مسئولیت ها (رشد عاطفی و اجتماعی دانش آموزان از طریق تقویت مسئولیت پذیری آنها افزایش پیدا می کند)، قوانین (رفتارهایی را توصیف می کنند که از حقوق دانش آموزان حمایت می کنند) و فعالیت های عادی روزانه (آن دسته از فعالیت های مورد توافق معلم و دانش آموز که به سازماندهی بهتر کلاس کمک می کند) این چارچوب همچنین شامل اصول بنیادی ارتباط است که مشخص می کند چگونه دانش آموزان نتیجه رفتارهای نامناسب و پالایش رفتارهای مثبتی را که انتخاب می کنند می بینند.

 

حقوق

در یک فضای آموزشی مواردی وجود دارد که چانه زدن برنمی دارد و باید بی کم و کاست رعایت شود. این موارد حقوق نامیده می شود و منعکس کننده نیازهای اولیه دانش آموزان است. حقوق درواقع اصول بنیادینی هستند که به شما کمک می کنند تا بتوانید دربرابر رفتارهای نامناسب دانش آموزان واکنش های منطقی از خود نشان بدهید. با شناخت این حقوق برخوردهای شما با آن ها و اصلاح رفتارشان به فعالیتی سازنده تبدیل می شود. دیگر مجبور نیستند برای آن که برخوردهای خود را موجه جلوه دهید مدام این جواب نیش دار را به دانش آموزان بدهید: «چون من می گم!»

رعایت کردن حقوق بنیادین دانش آموزان باعث می شود که برای آموزش رفتارهای مناسب به آنها چارچوب روشن و مشخصی در اختیار داشته باشید.

در یک فضای آموزشی سالم حقوق اساسی یعنی این که همه افراد حق دارند از امنیت جسمی و روانی برخوردار باشند، معلم حق دارد تدریس کند، دانش آموز حق دارد یاد بگیرد و احترام و شان همه افراد همچون معلم و دانش آموزان باید حفظ شود.

 

مسئولیت ها

در یک فضای آموزشی، ارتباط بین احساس مسئولیت و حقوق اساسی افراد باید صریح و روشن تبیین شده باشد. تمرکز کلیدی شما باید به طور مداوم و آشکار روی این نکته تاکید داشته باشد که صیانت از حقوق اساسی دانش آموزان از طریق ایجاد و تقویت مسئولیت فردی آنها امکانپذیر است. این پیام را به زبان ساده می توان به این صورت بیان کرد: «همان طور که شما حق دارید از امنیت برخوردار باشید، مسئولیتی هم دارید و آن این است که طوری رفتار کنید که امنیت دیگران را به مخاطره نیندازید.» البته گفت وگو و طرز برخوردتان باید به گونه ای باشد که به روشنی به دانش آموزان نشان دهد که به خاطر آنها و خودتان است که همیشه از این حقوق اساسی دفاع می کنید و به هیچ کس اجازه نخواهید داد که از حقوق خود برای پایمال کردن حقوق دیگران استفاده کند.

 

انتخاب ها

چگونه می توانید در عمل دانش آموزان را به مسئولیت پذیری تشویق کنید معلمان کارآمد به دانش آموزان اجازه انتخاب رفتار می دهند. مسلما انتخاب های آنها همیشه انتخاب های آگاهانه نیست اما بسیار مهم است اگر بتوانید طوری وانمود کنید که گویی آگاهانه اند. دادن حق انتخاب رفتار به دانش آموزان مهمترین عاملی است که مانع درگیری و رودررویی غیرضروری شما با آنها می شود. این همان عاملی است که معلمان نه چندان کارآمد را که بی حاصل تلاش می کنند رفتار دانش آموزان را کنترل کنند از معلمان کارآمد که تلاش می کنند روی رفتار آنها تاثیر بگذارند و از این راه رفتار دانش آموزان را مدیریت می کنند متمایز می سازد.

 

مزایای انتخاب رفتار

اگر دانش آموزان آزاد باشند تا بین رفتارهای مناسب و نامناسب اجتماعی هرکدام را بخواهند انتخاب کنند، مزیت هایی خواهدداشت. به طور مثال استقلال شخصیت پیدا می کنند، میزان مسئولیت پذیری آنها بالا می رود، میزان تنش و برخورد کاهش پیدا می کند، نیازهای عاطفی آن ها برآورده می شود و زبان خاصی را برای مدیریت رفتار در اختیار شما می گذارد. البته فراهم کردن امکان انتخاب رفتار برای دانش آموزان در کلاس درس به این معنا نیست که آن ها قطعا رفتارهایی را انتخاب می کنند که از نظر اجتماعی پذیرفته است! به این خاطر است که باید دانش آموز نتیجه هرکدام از انتخاب هایش را ببیند.

 

 نتیجه انتخاب رفتار

در یک فضای آموزشی نظام مند، دانش آموزان در انتخاب رفتارهایشان کاملا آزاد نیستند بلکه رفتارهای آنها براساس چارچوب و یا دستور کاری که از قبل تعیین شده محدود می شود. به جرات می توان گفت که مؤثرترین روش به منظور داشتن یک کلاس درس مثبت، برقرار کردن رابطه ای اجتناب ناپذیر بین انتخاب های رفتاری دانش آموزان و نتیجه انتخاب آنهاست. این رابطه به این صورت است که اگر انتخاب رفتار مناسب باشد نتیجه آن مثبت (پاداش) و اگر انتخاب رفتار نامناسب باشد، نتیجه آن منفی (تنبیه) خواهد بود.

وقتی به دانش آموز پاداش می دهید یا او را تنبیه می کنید، بسیار مهم است که بداند این پاداش یا تنبیه نتیجه مستقیم رفتاری است که خودش انتخاب کرده است. در چنین موقعیت هایی طرز صحبت شما با دانش آموز بسیار اهمیت دارد. وقتی پیامدهای رفتار دانش آموزان به یک قانون اجتناب ناپذیر همچون آمدن شب در پی روز تبدیل می شود، آن وقت است که این پیامدها به ابزارهای آموزشی بسیار مؤثری تبدیل می شود. وقتی دانش آموزان خود را در قبال رفتارشان مسئول بدانند، این کار کمک زیادی به یادگیری رفتار مناسب اجتماعی و ایجاد حس مسئولیت پذیری در آنها می کند. وقتی دانش آموزان به طور مدام بازخورد انتخاب رفتارهای مثبت خود را بگیرند، عزت نفس و قدرت فردی آنها افزایش پیدا می کند.

 

قوانین کلاس

قوانین باید معقول و منطقی باشد تا دانش آموزان برای آن اهمیت قائل شوند. توسعه قوانین کلاس براساس حقوق بنیادی چهارگانه که گفته شد به معقول بودن آنها کمک می کند. فلسفه وجودی قوانین در کلاس و مدرسه محافظت از همان حقوق اساسی دانش آموز است.

در این صورت است که قوانین شما از نظر دانش آموزان عادلانه و پیروی کردن از آنها آسان تر خواهد بود.

بنابراین خوب است که وقت بگذارید و تفکری را که در پشت این قوانین وجود دارد برای دانش آموزان توضیح دهید.

با این کار درواقع آنها را در اجرای قوانین تان سهیم می کنید. نکته مهم در اینجا روشن کردن ارتباط بین حقوق و قوانین برای دانش آموزان است. قوانین تبیین شده و پذیرفته شده باید همیشه در دسترس باشد تا بتوانید برای موفقیت هرچه بیشتر در مدیریت کلاس هایتان در مواقع لازم به آنها رجوع کنید. قوانین باید بتواند بین حقوق اساسی و مسئولیت پذیری دانش آموزان ارتباط برقرار کند و تعداد آنها کم باشد، به طوری که همه بتوانند آنها را به خاطر بسپارند و به یاد بیاورند.

همچنین در بیان آنها باید از جملات مثبت استفاده شود، به عبارت دیگر بیان کننده رفتارهایی باشد که باید دانش آموزان آنها را انتخاب کنند نه رفتارهایی که نباید بروز کنند. قوانین مربوط به رفتارهایی باشد که قابل مشاهده هستند، رفتارهایی که بتوانید اجرا شدن یا نشدن آنها را در دانش آموزان ببینید. آنها را باید به دانش آموزان آموزش دهید و با تکرار آنها اجرای مداوم شان را تقویت کنید. آنچه به تقویت رفتار مثبت دانش آموزان کمک می کند تشخیص و تشویق دانش آموزانی است که از قوانین پیروی می کنند. این کار باعث ایجاد و حفظ فضایی مثبت در کلاس درس و خارج از آن می شود.

 

فعالیت های روزانه

فعالیت های روزانه کارهایی هستند که به طور منظم هر روز انجام می شوند و به انجام مؤثر و آسان فعالیت های آموزشی کمک می کنند. بسیار مهم است که چگونگی انجام این کارها را به خوبی به دانش آموزان یاد بدهید. تقویت مدام انجام این فعالیت ها این فرصت را به وجود می آورد تا اکثریت دانش آموزانی را که به این وظایف عمل می کنند بشناسید و از آنها قدردانی کنید. برای مثال تلاش کنید دانش آموزانی را که بدون سر و صدا در صف می ایستند، سر جای خود می نشینند و با دقت از وسایل و ابزار مدرسه استفاده می کنند و به هنگام استفاده از آنها دیگران را نیز سهیم می کنند بشناسید.

 

 استفاده همزمان از چهار قانون

چهار اصل حقوق، مسئولیت ها، قوانین و فعالیت های عادی روزانه همواره موضوع اصلی دستور کار شما برای مدیریت مؤثر رفتار دانش آموزان است و چارچوبی مؤثر برای تدریس و کلاس داری کارآمد در اختیار شما می گذارد. البته میزان تاثیر این چهار اصل در ایجاد فضایی مثبت برای یادگیری بستگی به این دارد که چطور بتوانید این اصول را با گفت وگوها و تعاملات روزانه تان با دانش آموزان پیوند دهید. الگوهای زبانی ارائه شده برای هر یک از این اصول موفقیت هایی را برای تان ایجاد می کند تا بتوانید به کارگیری این اصول را مدام به دانش آموزان یادآوری و پایه آنها را مستحکم کنید و نیز بفهمید کدام دانش آموزان این اصول را به خوبی دنبال می کنند. این گونه موقعیت ها بخشی از تعاملات و گفت وگوهای شما را با دانش آموزان در کلاس و خارج از آن تشکیل می دهد. در مقام مدیر کلاس برای توسعه و تثبیت فرهنگ موفقیت و ایجاد احساس مسئولیت در دانش آموزان تان باید دائم از این الگوهای زبانی استفاده کنید. به طور مثال در کارگاه بگویید: «خوشحالم که می بینم همه برای محافظت از چشماشون عینک های ایمنی شون رو زدن»، «سمیه یادت باشه باید تکلیفت رو تا شنبه به دستم برسونی. اگه کاری از دست من برمی یاد، لطفا بهم بگو » و «آناهیتا، از تو می خوام تصمیم بگیری بشینی. خیلی ممنون» چون زبان به فرهنگ سازی کمک می کند، در روابط تان با دانش آموزان هرچه بیشتر از کلمات کلیدی که یادآور اصول چهارگانه است استفاده کنید. به مرور زمان طرز صحبت شما برای آنها عادی می شود و دانش آموزان سبک زبانی شما را به عنوان یکی از ویژگی های طبیعی کلاس تان می پذیرند.