مهندسی معدن مجموعه علوم، روشها و فنونی است که از اکتشاف یک معدن آغاز و تا فرآوری آن ادامه دارد. رشته مهندسی معدن یکی از رشتههای برکاربرد در صنایع است. این رشته در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش استخراج و اکتشاف است. دروس این رشته به دلیل تنوع بالایی که دارند نسبت به بعضی رشتههای مهندسی سختترهستند در واقع در این رشته دانشجویان یک سری دروس زمین شناسی(نه به طور خاص) و دروس تخصصی مهندسی معدن و مخلوطی از دروس مفهومی مهندسی مکانیک، مهندسی عمران، مهندسی مواد را می گذرانند. همچنین تعداد واحدهای آزمایشگاهی، بازدیدهای علمی و کارآموزی در این رشته بالا میباشد.
محدوده شغلی این رشته تنها در رابطه با معدن نمیباشد و بسیاری از پروژههای جاده سازی، سد سازی، تونل سازی، مطالعه منابع آبی و ... با نظارت مهندس معدن همراه است. دانشجوی این رشته برای موفقیت در کارش باید قابلیت کار کردن در شرایط سخت زیرزمینی، آب و هوایی و دوری از شهرها را داشته باشد.
مهارت تحلیلی قوی و رویکرد خلاقانه در حل مسائل، دانش عالی در خصوص سنگها و مواد معدنی، دانش عالی در ریاضیات و زمینشناسی، مهارت استفاده از برنامههای طراحی کامپیوتری، مهارت ارتباطی و ارائه مطالب در حد خوب، توانایی اولویت بندی و برنامهریزی موثر، مهارت بودجه ریزی، به روز بودن و آگاهی از آخرین پیشرفتها در این زمینه، مهارت کار تیمی، آگاهی از مسائل مربوط به سلامت، ایمنی در کار و توان بدنی مناسب، داشتن قابلیت کارکردن در شرایط سخت زیرزمینی و آب هوایی، توانایی پذیرش شرایط دوری از شهر و محل زندگی، تسلط داشتن روی نرم فزارهای تخصصی مهندسی معدن
کارشناسی ارشد در رشتههای: مهندسی معدن گرایش فرآوری مواد معدنی، مهندسی معدن گرایش اکتشاف معدن، مهندسی معدن گرایش استخراج معدن، مهندسی معدن گرایش مکانیک سنگ و تونل و فضاهای زیرزمینی
محدوده کار یک مهندس معدن فقط به محیط معدنی محدود نمیباشد. علاوه بر عضویت در نظام مهندسی معدن و گرفتن مسولیت فنی معادن، مهندسهای معدن میتوانند در زمینههای بسیار گستردهای مانند اجرای پروژههای سدسازی، طراحی و اجرای فضاهای زیرزمینی مانند تونل، مترو و کانالهای انتقال آب، طراحی و اجرای حفاریهای سطحی نظیر جادههای کوهستانی، اکتشافات ژئوتکنیکی، صنایع نفت و گاز و در سازمانها و ارگانهایی نظیر وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نفت در زمینهی اکتشاف و حفاری، وزارت نیرو در زمینهی آب، وزارت راه و ترابری، سازمانهای فضایی، سازمان انرژی اتمی در زمینه اکتشاف اورانیوم و... فعالیت نمایند. به این دلیل که مهندسهای معدن توانایی بسیار زیادی در حیطه زمینشناسی و علوم زمین دارند، بنابراین میتوانند فعالیتهای گستردهای در کارهای اجرایی و عمرانی نیز داشته باشند.