کنکوریی ها ! بهار نزدیک است؛ خانه تکانی کنید !


هر چه به زمان برگزاری آزمون سراسری نزدیک می‌شویم، داوطلبان بسیاری زمان مطالعه و کیفیت درس خواندن خود را بالاتر می‌برند و با جدیت بیشتری برای کنکور آماده می‌شوند. در این میان، ایام عید، به دلیل اهمیت خاصی که در مطالعه و آمادگی برای کنکور دارد، به دومین گذرگاه طلایی داوطلبان معروف است؛ اما همان طور که همه خانواده‌های ایرانی برای رسیدن نوروز و سال نو، کارهای مختلفی انجام می‌دهند تا بخوبی به استقبال عید روند، لازم است که شما داوطلبان عزیز هم برای آمادگی بیشتر، برای استقبال از یک عید به تمام معنی کنکوری، کارهایی انجام دهید. یکی از کارها این است که یک بازنگری و خانه تکانی درسی انجام دهید و با سنجیدن آنچه که تا الان انجام داده و آنچه که در آینده لازم است انجام دهید، هر چه بیشتر به سوی موفقیت گام بردارید.

    کارهای زیادی است که شما می‌توانید در این خانه تکانی درسی انجام دهید تا نتیجه بهتری از تلاش خود بگیرید. شاید با خود بگویید که تعطیلات نوروز در بهترین حالت بینچهاردهتا شانزده روز است و آیا این مدت، ارزش آن را دارد که بخواهیم این همه تلاش کنیم. قبل از هر چیز باید بدانید که هدف از این خانه تکانی، نگاهی به وضعیت خودتان و شرایطی است که در آن قرار دارید، و دوم اینکه از آنجایی که ایام عید برای همه کنکوری ها مقطع بسیار حساسی از نظر آمادگی برای کنکور محسوب می‌شود، هر داوطلبی باید تمام سعی خود را انجام دهد تا از این فرصت بخوبی بهره بگیرد. این نکته را نیز در نظر داشته باشید که اسفند ماه بیشتر به جهت موقعیت زمانی، یک نقطه عطف است، و افرادی که در این برهه زمانی جهت حرکت خود را اصلاح میکنند، در ادامه مسیر(چند ماه باقی‌مانده) وضعیت بهتر و مساعدتری دارند. به همین دلیل، داوطلبان سالهای گذشته که در این زمان تغییری در فعالیتهای خود ایجاد کرده و نتیجه قابل قبولی گرفتهاند، به دانشآموزان و داوطلبان فعلی هم توصیه می‌کنند که یک بار و به صورت اصولی در اسفند ماه، خود و نحوه مطالعه‌شان را بسنجند. اصولا داوطلبانی که این کار را انجام می‌دهند، می‌توانند به موفقیت خود در ماه‌های آینده امیدوارتر باشند. همین امیدواری و روحیه مضاعف، سبب میشود که این داوطلبان در ماه‌های آخر با توان مطالعاتی بیشتر و به صورت اصولی‌تری فعالیتهای درسی‌شان را به پیش برند. ما در مقاله‌های بعدی درباره چگونگی مطالعه در روزهای عید صحبت خواهیم کرد؛ اما در این مقاله تصمیم داریم درباره مقدمات مطالعه در تعطیلات نوروز صحبت کنیم. برای اینکه از ایام عید و پس از آن بخوبی استفاده کنید، به موارد زیر توجه داشته باشید:

1- برنامه درسی خودتان را مورد نقد و بررسی قرار دهید

یکی از کارهایی که شما در این روزهای آخر سال باید انجام دهید تا در تعطیلات نوروز بهتر درس بخوانید، این است که به برنامه مطالعاتی قبلی خود نگاهی بیندازید و آن را مورد نقد و بررسی قرار دهید. یکی از مهم‌ترین ارکان مطالعه، برنامه‌ریزی درسی است. به عنوان گام اول، اگر شما برنامه‌ریزی خوبی برای مطالعه خود داشته باشید، می‌توانید امیدوار باشید که طبق اصول پیش رفته و حتما نتیجه خوبی کسب می‌کنید، و اگر برنامه شما مشکل داشته باشد، هر قدر هم که کوشا باشید، باز هم نمی‌توانید به موفقیت دلخواه خود برسید؛ پس در این برهه زمانی حساس، مثل یک انسان بی‌طرف، برنامه درسی خود را مورد نقد قرار دهید، نقاط قوت و ضعف آن را یادداشت کنید و به این نکته یک بار دیگر توجه کنید که: آیا سهم دروس با توجه به اهمیت و میزان مطالعه آن در برنامه درسی گنجانده شده است یا نه؟ آیا زمان‌های مرور و تست‌زنی به میزان کافی در برنامه‌تان وجود دارد و اصلا برنامه شما چه کاستی‌هایی داشته است که رفع آن می‌تواند به موفقیت بیشتر شما کمک کند؟ آیا برنامه‌ای که تا به حال با اتکا به آن، به مطالعه می‌پرداختید خوب بوده است؟ آیا می‌توانید با این برنامه ادامه دهید؟ همان گونه که اشاره کردیم، برنامه مطالعاتی، یکی از مهم‌ترین ارکان آمادگی برای کنکور است، و اگر این اصل قوی نباشد تلاش شما آن نتیجه لازم را در بر نخواهد داشت.

     مهم‌ترین نکته در این قسمت آن است که ببینید در ماه‌های باقی مانده می‌خواهید که چه کاری انجام دهید. جواب این سؤال در برآورد مطالعاتی شماست. پس از اینکه متوجه شدید چه درس‌هایی را لازم است بیشتر بخوانید و چه درس‌هایی را کمتر و مرور نهایی و تست زنی سرعتی را باید از چه زمانی شروع کنید، اگر لازم است، در برنامه مطالعاتی خود تغییر ایجاد کنید.

2- برآوردی از مطالعه خود داشته باشید   

اگر می‌خواهید برای روزهای باقی مانده به طور مؤثری وارد میدان شوید، لازم است که نگاهی به آنچه تاکنون مطالعه کرده‌اید، داشته باشید و ببینید که: آیا درس‌ها را طبق بودجه‌بندی کنکور و بر اساس اهمیتشان مطالعه کرده‌اید؟ آیا این مطالعه تا الان کافی بوده است؟ بر اساس آنچه تا کنون مطالعه کرده‌اید و نیز اهمیت دروس، لازم است که چه درس‌هایی را بیشتر و چه درس‌هایی را کمتر مطالعه کنید؟ از نظر مطالعه دروس، خلاصه‌برداری، مرور و تست زنی در چه وضعیتی هستید و نسبت به برنامه‌ریزی کلی که در ابتدا داشته‌اید، چقدر موفق شده‌اید که دروس را مطالعه کنید؟ برای انجام این کار می‌توانید به صورت زیر عمل کنید:

1-    روی یک کاغذ اسم درس‌ها را بنویسید و جلوی آن یادداشت کنید که از هر درس چه قسمت‌هایی را خوانده‌، چقدر تست زده‌، و از چه منابعی تست زده‌اید؟ به این فرم اصطلاحا «روندنما» گفته می‌شود. پر کردن این فرم کمک می‌کند که ببینید در کجا قرار گرفته و چه کارهایی انجام داده‌اید و چه کارهایی را باید انجام دهید.

2-    به بودجه‌بندی سؤالات کنکور توجه کنید. در فرصت باقی مانده تا کنکور، به وزن درسی‌هایی که می‌خوانید توجه کامل داشته باشید.

3-    درس‌ها در این موقع سال، از یکی از حالات زیر خارج نیستند:

الف: آنها را نخوانده‌اید:

ممکن است این درس‌ها شامل درس‌هایی شود که در مدرسه درس داده شده است و شما آنها را نخوانده‌اید؛ یعنی عقب افتاده‌اید، که در این صورت، باید در اسرع وقت، بسته به اهمیت آن، جبران کنید؛ یا این درس‌ها در مدرسه درس داده نشده، ولی قرار است که تدریس شود. لطفا شما از کلاس خود جلو نزنید و به جای نگران بودن از اینکه درس‌ها کی تمام می‌شود، نگران درس‌هایی باشید که تمام شده است و شما هنوز آن دروس را خلاصه‌نویسی نکرده، نخوانده یا تست نزده‌اید؛ یا این درس‌ها، درس‌هایی است که قرار نیست در مدرسه درس داده شود. این مباحث را شناسایی کنید، به بودجه‌بندی آن توجه کرده و سعی کنید که تا اول اردیبهشت یا نیمه اول آن، این مباحث را هم تمام کنید و برای جمع بندی دوم که خرداد ماه است، آماده باشید.

ب: درس‌ها را خوانده‌اید:

این درس‌ها، شامل درس‌هایی می‌شود که آنها را به طور کامل خوانده، خلاصه‌نویسی کرده، سر کلاس خوب فهمیده، تست‌هایش را زده‌اید و کاملا نسبت به آنها احساس خوبی دارید. این مباحث نقطه قوت شما هستند و باید آخر هر هفته یا دو هفته یک بار، آنها را مرور کنید تا تثبیت شوند؛ یا درس‌ها را خوانده‌اید، ولی احساس می‌کنید که هنوز به طور کامل آنها را یاد نگرفته‌اید. این درس‌ها را با تست زدن به گروه اول تبدیل کنید. توجه کنید: گفتیم که با تست زدن، نه خواندن؛ زیرا اگر شما در این درس‌ها مبادرت به تست‌زنی بکنید، علاوه بر رفع اشکال، مهارت تست زنی خود را نیز در این درس‌ها بالا خواهید برد؛ یا درس‌ها را خوانده‌اید، ولی اصلا آنها را یاد نمی‌گیرید و نمی‌فهمید و یا چند روز بعد فراموش می‌شود. به بودجه‌بندی سؤالات مراجعه کنید؛ اگر این درس اهمیت کمی دارد، شاید بتوان آن را حذف کرد، و اگر پر اهمیت است به یکی از شکل‌های زیر آن را بر طرف کنید:

حالت اول: وقت بیشتری بگذارید و بهتر بخوانید و روش مطالعه خود را عوض کنید؛ چون اگر روشتان درست بود باید تا حالا جواب می‌داد.

حالت دوم: با دوستان قوی‌تر خود این مبحث را کار کنید و با هم رفع اشکال کنید.

حال سوم: اگر در بودجه‌بندی سؤالات، این مبحث سهم کمی داشت، آن را رها کنید.

3- خودتان را مورد قضاوت قرار دهید

در این خانه تکانی کنکوری، حتما لازم است که نیم نگاهی هم به خودتان بیندازید؛ زیرا شما اصلی‌ترین عامل موفقیت یا شکست در کنکور هستید. جواب این سؤالات که چقدر برای رسیدن به هدف تلاش کرده و چقدر زحمت کشیده‌اید، می‌تواند در ادامه تلاش و کسب موفقیت بعدی شما مؤثر باشد. نگاهی به گذشته، زمانی که از ابتدا تا الان برای کنکور درس می‌خواندید، بیندازید و از خودتان بپرسید که آیا تلاشتان کافی بوده است. اینکه خودتان در مورد خودتان چه فکر بکنید بسیار مهم است، و مهم‌تر اینکه به گذشته که برمی‌گردید به خودتان بدهکار نباشید و بدانید که در حد نهایت توان خود تلاش کرده‌اید. این مهم‌ترین مساله شماست؛ علاوه بر این، دقت کنید که آیا وقت مطالعه دروس و مدت زمان آن با میزان آگاهی شما از آن درس مطابقت داشته و یا بیش یا کمتر از میزان توانایی شما بوده است؛ مثلا شما در درس ریاضی ضعیف بوده و بدون شناخت کافی از وضعیت خودتان، مدت پنج ساعت را در طول هفته برای ریاضی در نظر گرفته‌اید، حالا که به مقطع مهمی از آمادگی برای کنکور رسیده‌اید، لازم است که تجدید نظری در برنامه خودتان کرده و مدت مطالعه درس ریاضی را با توجه به میزان اطلاعات خودتان در این درس، بالا ببرید.

     به عنوان نمونه، حالا که به شناخت بهتری از روحیات مطالعاتی خود در طول آمادگی برای کنکور رسیده‌اید، به این موضوع توجه کنید که آیا زمان شروع و پایان مطالعه روزانه شما، مطابق با ساعات خواب و بیداری شما هست یا خیر، و یا اینکه در چه مکانی در این مدت از نظر یادگیری، بازدهی بیشتری داشته‌اید. آیا در مطالعه گروهی یادگیری بهتری داشته‌اید یا در زمان مطالعه فردی؟ گرچه همه داوطلبان باید سعی کنند که همیشه با توجه به موضوعاتی که در بالا به آن اشاره شد، بازده مطالعاتی خود را افزایش دهند، اما این خانه تکانی کنکوری به شما کمک خواهد کرد که اگر تا الان به این مساله اهمیت نداده یا کاری در جهت بهبود آن انجام نمی‌داده‌اید، اکنون زمانی را برای بازنگری آنها در نظر بگیرید. باز هم تکرار می‌کنیم که شما در حال نزدیک شدن به مقطع مهمی از مسیر مطالعاتی کنکور هستید؛ پس انجام اقداماتی که در بالا به آن اشاره شد، با آنکه وقت چندانی را از شما نخواهد گرفت، باعث می‌شود تا در مدت زمان باقی مانده تا آزمون سراسری، نتایج بهتری را کسب کنید.

یک برنامه پیشنهادی

قبلا بارها به این مساله اشاره کرده‌ایم که برنامه مطالعاتی هر داوطلبی مخصوص خود اوست و هر داوطلب بهتر از هر فرد دیگری می‌داند که در چه درس‌هایی ضعف و قوت دارد و یا چه زمانی را به مطالعه چه درسی اختصاص دهد؛ از طرف دیگر در حال حاضر، داوطلبان از نظر شرایط آمادگی برای کنکور متفاوتند؛ یعنی ممکن است که فردی، دروس را چندین بار دوره کرده باشد و داوطلب دیگری، هنوز برخی از دروس را مطالعه نکرده باشد؛ پس ما نمی‌توانیم نسخه یکسانی را برای همه شما عزیزان بپیچیم. با این همه، به شما توصیه می‌کنیم که وقتی به موارد بالا توجه کردید، حتما اگر احساس کردید که برنامه قبلی شما برای گذراندن دوران آمادگی برای کنکور مناسب نیست، برنامه خود را طبق تصمیم‌های جدید تنظیم کنید. به عنوان یک راهنمایی، در این میان به ایام عید، زمان مرور نهایی و دوران جمع‌بندی، توجه خاصی داشته باشید.

      اگر شما عزیزان داوطلب، جزو دانش‌آموزان پیش دانشگاهی هستید، با توجه به اینکه در امتحانات ترم اول، دروس پیش‌دانشگاهی را جمع‌بندی کرده‌اید (حتی اگر این‌کار را انجام نداده‌اید، در اردیبهشت ماه فرصت کافی برای انجام این کار خواهید داشت) و نیز در امتحانات ترم دوم هم دروس پیش‌دانشگاهی دو را دوره خواهید کرد، پس می‌توان گفت که دوران مطالعاتی نوروز، بهترین زمان برای جمع‌بندی و مطالعه دروس پایه سال سوم است. مسلم است که مرور جزوهها و کتابهای درسی و بهتر از آنها خلاصههای دروس مختلف در اولویت است؛ ولی تستزنی از فعالیتهایی است که در تعطیلات عید، بسیار مهمتر از قبل است و باید جدیترین فعالیت مطالعاتی شما باشد. پیشنهاد میکنیم که در این زمان به منابع تستزنی قبلی خود رجوع کنید و فقط در مواردی از کتابهای جدید تستی استفاده نمایید که منابع تستی قبلی خود را بارها دوره کرده و بر آنها مسلط شده باشید. به خاطر داشته باشید که از فروردین ماه باید نگاهی جدی به دروس عمومی خود داشته باشید و آنها را به طور مؤثری در برنامه خود بگنجانید. بهتر است که در تعطیلات عید هم، دروس عمومی را در برنامه خود داشته باشید. به این موضوع توجه کنید که ادبیات و دین و زندگی مجموعا شامل حدود دویست درس هستند و مطالعه نکردن آنها به معنی آن است که داوطلب، هفتههای متوالی در اردیبهشت را باید صرف مطالعه این دروس نماید، و انجام این کار، یعنی کنار گذاشتن برخی از دروس اختصاصی که در عید مطالعه شده است؛ پس علاوه بر تستزنی مداوم در عید، عمومیها را هم مثل سابق در برنامه خود بگنجانید. حتی عدهای بر این عقیده‌اند که به دلیل حجم کم درسهایی مثل عربی و زبان عمومی، باید آنها را در تعطیلات عید به اتمام رساند و با زدن تست جامع (مشابه سؤالات کنکور و با همان بودجه بندی) در این دو درس، نه تنها تسلط خود را بر آنها افزایش داد، بلکه فرصت بهتری را برای مطالعه ادبیات و دین و زندگی در ماههای بعد ایجاد نمود. توجه داشته باشید که عربی و زبان، جزو معدود درسهایی بودهاند که در چند سال اخیر در آزمون سراسری درصد100 در آنها از سوی داوطلبان کسب شده است؛ البته باز هم تاکید می‌شود اگر جزو آن دسته از داوطلبانی هستید که مطالعه را دیر شروع کرده‌اید یا دیر پیش می‌روید، همان برنامه‌ای را که خودتان ریخته‌اید، برای چند ماه پایانی کنکور اجرا کنید. مطمین باشید که موفق خواهید شد.

توصیه ما به شما عزیزان

 داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی! درس زیست‌شناسی درس اصلی شماست؛ پس سعی کنید که این دروس را هر روز در برنامه مطالعاتی خود قرار دهید. پس از زیست‌شناسی، درس شیمی قرار دارد؛ همچنین دروس ریاضی و فیزیک را کنار نگذارید و حتی اگر دانش‌آموز ضعیفی هستید، درس ریاضی را از برنامه‌تان حذف نکنید.

      داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی! حساب دیفرانسیل و فیزیک، اهمیت تعیین کننده‌ای در کنکور دارند، اما به هندسه و ریاضیات گسسته هم کم توجهی نکنید. بسیاری از داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی به این دروس اهمیت لازم را نمی‌دهند و فکر می‌کنند که دروس اختصاصی، فقط دروس حساب دیفرانسیل و فیزیک هستند. در تست‌های دروس هندسه، ریاضیات جدید (گسسته یا جبر و احتمال) و مثلثات، با تلاش کمتر می‌توانید نتیجه بهتری بگیرید؛ زیرا میزان تنوع طرح سؤال در دروسی که اشاره شد، نسبت به حساب دیفرانسیل، کمتر است و با اینکه مسایل تشریحی در این دروس دشوارتر است، ولی اگر داوطلبی پایه درسی متعادلی داشته باشد، می‌تواند در کنکور نتیجه بهتری بگیرد. در صورتی­که بسیاری از داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، به دلیل علاقه بیشتر، به حل مسایل حساب دیفرانسیل یا مکانیک می‌پردازند و با تصور دشوارتر بودن دروس هندسه یا مثلثات، این دروس را کنار می‌گذارند. مجددا تکرار می‌کنیم که میزان تنوع سؤالات در دروس مثلثات، هندسه و ریاضیات گسسته، کمتر است و اگر پایه متوسطی دارید با تمرین تست‌های طبقه‌بندی شده می‌توانید نتیجه خوبی را در این دروس بگیرید. بسیاری از داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، درس شیمی را به کلی فراموش می‌کنند و کنار می‌گذارند. این طرز فکر، کاملا اشتباه است. اشکال دیگر کار داوطلبان این گروه آزمایشی، بی‌توجهی به دروس عمومی است که در دوره نوروز باید به جبران این ضعف بپردازند.

      داوطلبان گروه آزمایشی علوم انسانی! دروس جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و فلسفه در این گروه ، بخشی از دروس اختصاصی است که شما داوطلبان این گروه، در آنها بالاترین درصدها را به دست می‌آورید؛ اما مشکل عمده داوطلبان گروه آزمایشی علوم انسانی، کم توجهی به دروس عمومی است. توصیه می‌کنیم که دروس عمومی را جدی‌تر بگیرید و اگر در دروس ریاضی و آمار و زبان پایه ضعیفی دارید، در ایام باقی مانده، به جبران این ضعف‌ها بپردازید. 

منبع: سنجش