انتخاب رشته خوب، تضمین آینده بهتر
بسیاری از داوطلبان عزیز بعد از آزمون سراسری گمان می‌کنند که دیگر همه چیز تمام شده است و پس از اعلام نتایج اولیه و انتخاب رشته، باید منتظر نتیجه نهایی بمانند. درست است که کنکور به گونه‌ای که شما عزیزان تصور می‌کنید، پایان پذیرفته است، اما هنوز تا نتیجه‌گیری نهایی از کنکور، کارهایی وجود دارد که با انجام آن می‌توانید نتیجه خوب یا غیرقابل قبولی از تلاش و کنکور خود بگیرید. این کارها به طور مستقیم به انتخاب رشته شما داوطلبان عزیزان مربوط می‌شود. باور کنید که یک انتخاب رشته درست و اصولی، می‌تواند تاثیر زیادی بر آینده تحصیلی و شغلی شما گذارد و یک انتخاب رشته بد و نادرست هم می‌تواند باعث شود تا بخش قابل ملاحظه‌ای از تلاش و کوشش شما نقش بر آب گردد.
هر سال، وقتی دانشجویان برای اولین بار، هم ورودی‌های خود را در دانشگاه می‌بینند، بلافاصله این سؤال برایشان مطرح می‌شود و از آنها می‌پرسند که «رتبه شما چند بود؟» و گاهی در کمال ناباوری، مطلع می‌شوند طیف رتبه‌هایی که در یک رشته و دانشگاه پذیرفته شده‌اند، تفاوت کم یا حتی اختلاف فاحشی با یکدیگر دارد. در چنین شرایطی، گروهی از دانشجویان، با اطلاع از رتبه‌های افراد دیگر، دریغ و افسوس می‌خورند؛ زیرا با رتبه‌ای نزدیک یا حتی بهتر از رتبه برخی از دانشجویان دیگر، مجبور شده‌اند که در رشته‌ها یا دانشگاه‌های پایین‌تر تحصیل کنند. اینجاست که تفاوت یک انتخاب رشته خوب و انتخاب رشته بد یا غیر اصولی و شتاب زده مشخص می‌شود. بیشتر کسانی که در زمان اعلام نتایج نهایی آزمون سراسری موفق می‌شوند در رشته‌های خوب و متناسب با رتبه اکتسابی‌شان یا حتی بهتر از رتبه خود مشغول به تحصیل شوند، کسانی هستند که پس از کنکور تا زمان انتخاب رشته، با چشم باز و حوصله فراوان تحقیق کرده و تمام جوانب موضوع را بررسی نموده‌اند.
ما در این مقاله می‌خواهیم با شما عزیزان درباره یک انتخاب رشته خوب و اصولی صحبت کنیم. حتما همه شما می‌دانید که تا اعلام نتایج اولیه آزمون سراسری زمان زیادی باقی نمانده است. اگر می‌خواهید انتخاب رشته خوبی داشته باشید و از نتیجه زحمات خود به خوبی استفاده کنید، حتما باید روی جنبه‌های مختلف انتخاب رشته از هم اکنون فکر کرده و سپس تحقیق کنید. ضمنا به این موضوع نیز توجه داشته باشید که انتخاب رشته از چنان اهمیتی در میان مشاوران کنکور برخوردار است که بسیاری از آنها، آن را جزوی از کنکور می‌دانند؛ یعنی خوب یا بد انتخاب رشته کردن، همان‌قدر اهمیت دارد که خوب یا بد در آزمون سراسری شرکت کردن. برای اینکه انتخاب رشته خوبی داشته باشید حتما به این نکات توجه نمایید و تمام زوایای هر موضوعی را که در زیر به شما عزیزان اشاره می‌شود به خوبی بررسی کنید.
وقت بگذارید
درباره اهمیت انتخاب رشته برایتان توضیح دادیم. به دلیل همین اهمیت، و از آنجایی که انتخاب رشته، بر آینده و زندگی شما تاثیر می‌گذارد، حتما برای آن وقت بگذارید. ضمنا با خود نگویید که پس از اعلام نتایج اولیه آزمون سراسری چاره اندیشی خواهم کرد؛ بلکه از همین الان دست به کار شوید. لازم نیست که همه ساعات روز را به انتخاب رشته اختصاص دهید، بلکه اگر در روز، یک یا دو ساعت را به انجام این کار اختصاص دهید کافی است. اگر این کار را بکنید، خواهید دید که چقدر در هنگام انتخاب رشته، فکر شما با تشویش و استرس کمتری توان انتخاب و گزینش صحیح رشته‌ها را خواهد داشت.
بررسی و تحقیق کنید
یکی از کارهایی که همه انسان‌های موفق انجام می‌دهند این است که قبل از آغاز هر کاری، درباره جوانب مختلف آن کار، بررسی و تحقیق می‌نمایند و سپس مبادرت به تصمیم‌گیری در این زمینه کرده و اقدام به انجام آن کار می‌کنند. شما داوطلب عزیز برای کنکور تلاش زیادی کرده، وقت زیادی گذاشته و هزینه صرف کرده‌اید؛ اما با تمام این زحمات و سختی‌ها، در کنار این موضوع که انتخاب رشته، انتخاب راه زندگی و آینده بیشتر شماست، تحقیق و بررسی را فراموش نکنید و تا آنجا که می‌توانید، درباره جوانب رشته‌ها و دانشگاه‌هایی که به آنها علاقه‌مند هستید، درباره رشته‌های خوب گروه امتحانی خود، در خصوص رشته‌های جدید، میزان سختی و آسانی هر رشته و خلاصه در تمام جوانب آنها پرس و جو کنید. این پرس و جوها به شما کمک خواهد کرد تا با چشم بازتر و به شیوه درست‌تری انتخاب رشته کنید.
در حال حاضر، به دلیل سهولت دسترسی به اخبار و اطلاعات و امکانات زیادی که به راحتی در اختیار همگان قرار می‌گیرد، تحقیق و بررسی در این زمینه هم راحت تر شده است. از جمله کارهایی که می‌توانید در این خصوص انجام دهید این است که دانشجویانی را که در رشته‌ها و دانشگاه‌های مورد نظر شما تحصیل می‌کنند، یافته و درباره رشته‌ها و دانشگاه‌های یاد شده پرس و جو کنید. ضمنا می‌توانید به سایت‌های مختلف سر بزنید و اطلاعات زیادی در این باره گردآوری کنید. علاوه بر سایت‌های عمومی، سایت دانشگاه‌های مختلف هم اطلاعاتی درباره رشته‌ها و امکانات دانشگاه به شما ارایه خواهد داد؛ حتی درباره شهرهایی که دانشگاه‌های مطلوب شما در آنجا قرار دارد، آب و هوا، میزان دوری و نزدیکی آن به محل سکونت شما، امکانات شهر مورد نظر و ... هم در سایت‌ها اطلاعاتی پیدا خواهید کرد؛ پس منتظر چه هستید؟ وقت را تلف نکنید و به این تحقیق و پرس و جو، به عنوان یک تفریح نگاه کرده و اطلاعات خود را تا هنگام اعلام نتایج اولیه آزمون سراسری گردآوری کنید تا به موقع از آنها استفاده نمایید.
علاقه‌مندی‌هایتان را در نظر بگیرید
یکی از مهم‌ترین نکات در انتخاب رشته، علاقه داوطلب به رشته‌های مختلف است. علاقه باعث می‌شود تا شما در آینده و هنگام تحصیل در رشته مورد نظر، موفق‌تر و بهتر عمل کنید؛ البته به این نکته هم توجه داشته باشید که علاقه مهم است، اما عوامل دیگری هم مانند استعداد و بازار کار و ... می‌تواند در انتخاب رشته شما دخیل باشد؛ بخصوص اگر شما جزو آن دسته از داوطلبانی هستید که می‌خواهید از طریق رشته دانشگاهی خود، سریعا جذب بازار کار شوید حتما در کنار علاقه‌مندی، به وضعیت بازار کار رشته یا رشته‌های مورد نظر خود در آینده نیز توجه کنید. انجام این کار به شما کمک می‌کند تا علاقه خود را با شرایط دیگری سنجیده و در نهایت، بهترین تصمیم و درست‌ترین انتخاب رشته را داشته باشید.
در مورد استعدادهایتان رو راست باشید
انتخاب رشته باید منطبق با "استعداد" داوطلب باشد. برخی از داوطلبان، که در آزمون سراسری، رتبه‌های یک، دو یا سه رقمی کسب می‌کنند، با توجه به رتبه خوب خود، به عنوان یک روند مرسوم، به دنبال انتخاب رشته‌هایی مثل پزشکی و مهندسی و در مجموع رشته‌های خوب هستند و استعداد و توانایی خود را در نظر نمی‌گیرند. عده‌ای دیگر از داوطلبان نیز که رتبه خوبی ندارند، با انتخاب رشته‌های پایین‌تر، که متقاضی کمتری دارند، بدون توجه به استعداد و توانایی خود، صرفا به دنبال راهیابی به دانشگاه هستند. یکی از اشتباه‌های جبران ناپذیری که بسیاری از داوطلبان می‌کنند این است که در زمان انتخاب رشته، رشته یا رشته‌هایی را بدون توجه به علاقه و استعداد خود انتخاب می‌کنند که باید حداقل دو تا چهار سال (طول دوره کاردانی یا کارشناسی) با آن رشته درگیر باشند و بعد زندگی خود را بر پایه رشته‌ای ادامه می‌دهند که هیچ تمایلی به آن رشته ندارند.
از همین الان و در فرصت مناسبی که دارید، رشته‌هایی را که در آنها توانمند هستید و موفق خواهید شد، و رشته‌هایی را که به نظر خودتان در آنها استعداد ندارید، مشخص کنید. این رشته‌ها را با علاقه‌مندی‌های خود و بازار کار منطبق نمایید و به یک جمع‌بندی نهایی در این موارد برسید. به خاطر داشته باشید که علاقه و استعداد، دو عامل مهم در انتخاب رشته هستند، و اگر رشته هایی وجود دارد که هم به آنها علاقه‌مند هستید و هم استعداد کافی در فراگیری مفاد و مباحث علمی آن رشته‌ها را دارید، حتما این رشته‌ها را مشخص کرده و بیشتر روی آنها فکر کنید.
به آینده شغلی رشته خود نیز توجه کنید
یکی از دلایل اصلی و بسیار مهمی که بیشتر داوطلبان به خاطر آنها به ادامه تحصیل می پردازند، اشتغال است؛ البته همه کسانی که تحصیل دانشگاهی دارند نباید توقع داشته باشند که بتوانند در زمینه رشته دانشگاهی خود بسرعت مشغول به کار شوند؛ بخصوص در شرایط فعلی که تعداد فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف از بازار کار و تقاضا بیشتر است. اگر شما جزو این دسته از داوطلبان هستید که حتما می‌خواهید در زمینه رشته دانشگاهی خود فعالیت کنید، قبل از هر چیز به بازار کار رشته یا رشته‌های مورد علاقه خود نگاهی بیندازید و علاوه بر میزان تقاضا در بازار کار، سختی‌ها و شرایط کار مورد علاقه خود را هم در نظر بگیرید.
نکته دیگر در این باره اینکه افراد زیادی وجود داشته‌اند که به دلیل بازار کار خوب یک رشته وارد آن شده اند، اما بعدها به دلایل شرایط خاصی که آن رشته داشته است، نتوانسته‌اند در رشته یاد شده به کار و فعالیت مشغول شوند؛ به عنوان نمونه، در مورد رشته‌های پرستاری، مامایی و سایر رشته‌هایی که باید در بیمارستان فعالیت کنید، به شیفت شب و سایر سختیهای این گونه مشاغل توجه داشته باشید. رشته‌هایی مانند مهندسی معدن، سختیهای خاص خود را دارد. در زمینه اشتغال در رشته‌هایی مانند شیلات و نظایر آن هم باید بدانید که مجبور هستید در مناطقی خاص فعالیت کنید. برخی رشته‌ها هم وجود دارند که اشتغال در آن رشته‌ها پس از فارغ‌التحصیلی، نیاز به سرمایه و سرمایه‌گذاری دارد و شما لازم است که توان مالی خانواده و خودتان یا تسهیلاتی را که برای اشتغال در چنین رشته‌هایی ارایه می‌شود، نیز در نظر بگیرید.
مشورت کنید
یکی از کارهایی که انجام آن در انتخاب رشته به شما کمک مؤثری خواهد کرد، مشورت با افراد صاحب اطلاع است. پدر و مادر یا خواهران و برادران تحصیل کرده شما، مشاوران، معلمان و حتی دانشجویان یک رشته می‌توانند طرف‌های خوبی برای مشورت در این زمینه باشند. هر کدام از این افراد از زوایای مختلفی به موضوع ادامه تحصیل شما توجه می‌کنند و برای همین می‌توانند به خوبی به شما کمک کنند؛ اما به خاطر داشته باشید که حرف نهایی را در انتخاب رشته باید خود شما بزنید؛ زیرا این شما هستید که می‌خواهید دو یا چهار سال در رشته مورد نظرتان تحصیل کنید و بعد آینده و زندگی خود را با آن منطبق نمایید؛ پس با افراد مختلف و صاحب اطلاع مشورت کنید و در نهایت، با سنجیدن تمام جوانب، در این زمینه، خودتان تصمیم‌گیری نمایید.
سطح قابل قبول خودرا مشخص کنید
داوطلبان، زمانی که برای کنکور آماده می‌شوند، آرزوها و اهدافی را برای خود ترسیم می‌کنند؛ به عبارت دیگر، مشخص می‌کنند که از کنکور چه می‌خواهند و اینکه دوست دارند در چه رشته‌ها یا کدام شهرها درس بخوانند. بیشتر داوطلبان نیز برنامه‌ریزی درسی خود را برای کنکور و نیز ساعات مطالعه و فعالیتشان را بر این اساس مشخص می‌کنند؛ البته در این میان، آزمون سراسری که داوطلبان پشت سر می‌گذارند، نقش تعیین کننده‌ای در انتخاب رشته خواهد داشت.
گروهی از داوطلبان وجود دارند که چون قبلا خیلی تلاش نکرده و درس نخوانده‌اند، فقط منتظر نتیجه هستند و می‌خواهند در هر رشته و دانشگاهی که امکان دارد، تحصیل کنند؛ اما تعدادی از داوطلبان هم هستند که قبولی در رشته‌های خاص یا دانشگاه‌های ویژه برایشان اهمیت زیادی دارد. این گروه، معمولا داوطلبان زرنگ و کوشا را شامل می‌شود. اگر شما جزو آن دسته از داوطلبان هستید که هدف خاصی از شرکت در کنکور دارند، بهتر است که از همین الان، کف مورد نظر خود را مشخص کنید. باید توجه داشته باشید که سؤالات و نتایج کنکور، تا حد زیادی با دانسته‌ها و اطلاعات فرد و تلاش او مطابقت دارد؛ اما با این همه، اگر احساس می‌کنید که ممکن است از نتیجه خود راضی نباشید، به این سؤالات پاسخ دهید: اگر رتبه دلخواه را نیاوردید، کف مورد قبول شما کدام رشته‌ها و دانشگاه‌هاست؟ آیا با توجه به این رتبه، دست به انتخاب رشته می‌زنید یا ترجیح می‌دهید تا سال بعد با تلاش بیشتر، بخت خود را بیازمایید؟ پاسخ به این سؤال‌ها، قبل از اعلام نتایج اولیه کنکور، بسیار مهم است؛ زیرا به شما این امکان را می‌دهد تا سر فرصت و با فراغ بال بیشتری فکر کرده و تصمیم بگیرید؛ از طرف دیگر، امکان مشورت نیز پیدا می‌کنید و می‌توانید بهترین تصمیم را در این زمینه بگیرید.
نکته‌ای که در پایان این بحث باید اشاره کنیم، آن است که با توکل به خدا و با برخورداری از یک روحیه بالا، منتظر اعلام نتایج اولیه آزمون سراسری بمانید و همان‌گونه که از زندگی و لحظات استراحت خود لذت می‌برید، برای انجام کارهایی که در بالا به آن اشاره شد نیز وقت بگذارید.