مریم میرزاخانی متولد۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶، تهران، ریاضیدان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد بود. وی در سال ۲۰۱۴ به خاطر کار بر «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانهای آنها» برنده مدال فیلدز شد که بالاترین جایزه در ریاضیات است.
مریم میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سالهای ۱۹۹۴ (هنگکنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به عنوان نخستین دانشآموز ایرانی جایزه نمرهٔ کامل شد.
وی نخستین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت؛ نخستین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت؛ نخستین کسی بود که دو سال مدال طلا گرفت و نخستین فردی بود که در آزمون المپیاد ریاضی جهانی نمرهٔ کامل گرفت.
سپس در سال ۱۹۹۹ کارشناسی خود را در رشته ریاضی از دانشگاه شریف و دکترای خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد به سرپرستی کورتیس مکمولن از برندگان مدال فیلدز گرفت. از مریم میرزاخانی به عنوان یکی از ده ذهن جوان برگزیدهٔ سال ۲۰۰۵ از سوی نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشتهٔ ریاضیات تجلیل شد.
بازخوانی گفتگویی با مریم میرزاخانی
بچه که بودم میخواستم نویسنده شوم | برادرم مرا به علم علاقهمند کرد.
مریم میرزاخانی سال ۲۰۱۵ در گفتوگو با روزنامه گاردین:
🔹بچه که بودم میخواستم نویسنده شوم. خواندن کتابهای داستان هیجانانگیزترین کار من بود. در واقع هر چیزی را که میتوانستم پیدا کنم، میخواندم. تا قبل از سال آخر دبیرستان، هرگز فکرش را هم نمیکردم که تحصیلاتم را در رشته ریاضی ادامه دهم.
🔹خانواده من سهفرزند داشتند. پدر و مادرم حامی و مشوقهای خوبی برای ما بودند. برایشان مهم بود که ما مشاغل خوب و رضایتبخشی داشته باشیم ولی آنقدر که این موضوع برایشان مهم بود، کسب موفقیت و پیروزی برایشان اهمیت نداشت. محیط زندگی من، از بسیاری جهات محیط فوقالعادهای بود، گرچه در آن دوران سخت، جنگ ایران و عراق در جریان بود.
🔹کسی که مرا به طور کلی به علم علاقهمند کرد، برادر بزرگترم بود. اولین خاطره من از ریاضیات، مربوط به وقتی است که او راجع به مسالهای برایم گفت که چگونه میتوان اعداد ۱ تا ۱۰۰ را باهم جمع کرد. فکر میکنم که او این مطلب را که چگونه «گوس» این مساله را حل کرد، در یک مجله علمی خوانده بود. این راهحل برایم بسیار جالب بود. این اولینباری بود که از یک راهحل زیبا لذت میبردم، گرچه خودم نتوانسته بودم این راهحل را پیدا کنم.
درگذشت این دانشمند برجسته ایرانی را به جامعه علمی و خانواده وی تسلیت می گوییم.