معلم و دانش آموز انگیزه ندارند
به گزارش خبرگزاری تسنیم, حجت‌الاسلام محی‌الدین بهرام محمدیان در نشست خبری با رسانه‌ها، اظهار کرد: امسال کتاب درسی پایه‌های مختلف دوره نظری و فنی و حرفه‌ای و کاردانش را توزیع کردیم و برای سال تحصیلی جاری 138 میلیون جلد کتاب چاپ و 128 میلیون جلد توزیع شد و تا پایان مهر اجزای بسته آموزشی از جمله سی دی‌ها تولید و در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد.
وی درباره برگزاری دوره‌های آموزشی کتابهای جدید، گفت: این دوره‌ها توسط مرکز نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش برگزار شده است و کتابها بر روی سایت رشد و دفترتالیف کتابهای درسی قرار دارد و یک مولتی مدیا از کتابهای درسی را در سامانه قرار داده‌‌ایم که معلمان و دانش‌آموزان می‌توانند از آن استفاده کنند و تنها سایت معتبر مربوط به کتابهای درسی سامانه دفتر اداره کل نشر و چاپ کتابهای درسی است.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی افزود: هر آنچه در سامانه اداره کل چاپ و توزیع بارگذاری شود, مسئولیت آن را می‌پذیریم. مثلا کتاب لک لک‌ها مربوط به آموزش و پرورش نبود و کتابهای رسمی ما فقط در سامانه قرار می‌گیرند.
محمدیان ادامه داد: 30 مهر مراسم تجلیل از مولفان کتابهای درسی برگزار خواهد شد.
*روزانه 500 هزار کتاب درسی چاپ می‌شود
وی یادآور شد: دو شرکت افست و چاپ و نشر کتب درسی ایران کتابهای درسی را چاپ می‌کنند و میانگین روزانه 500 تا 600 هزار جلد کتاب از زیر چاپ در می‌آید تا بتوانیم برای سال تحصیلی آینده 138 میلیون جلد کتاب را برای دانش‌آموزان کل کشور آماده کنیم. شرکت افست کتب دوره ابتدایی و مجلات رشد و شرکت چاپ و نشر ایران کتب دوره متوسطه را تولید میکند.این شرکت‌ها لوح‌های آموزشی را نیز تولید می‌کنند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی عنوان کرد: 10 میلیون جلد کتاب اضافه چاپ می‌کنیم تا در موارد نیاز آنها را جایگزین کنیم و اگر مورد استفاده قرار نگرفت سال بعد آنها را توزیع خواهیم کرد.
* عمر مفید کتابهای درسی 5 سال است
محمدیان درباره تغییرات کتابهای درسی، یادآور شد: کتاب درسی یک‌بار برای همیشه نیست و عمر مفید کتابها 5 سال است و بعد از آن بازنگری می‌شود، به عبارتی هم کتاب و هم برنامه درسی بازنگری خواهد شد. پس از تولید و توزیع کتاب درسی آن را ارزیابی می‌کنیم که آیا ما را به اهداف رساندند یا خیر که اگر اهداف محقق نشد تغییراتی را اعمال می‌کنیم و اگر تاریخ مصرف کتاب به پایان رسیده باشد کتابهای جدید تالیف می‌کنیم.
وی عنوان کرد: قبل از تدوین سند تحول برخی کتابهای درسی مانند ریاضی 30 سال تغییر نکرده بودند در حالیکه روش تدریس عوض شده بود و وقتی کتاب تغییر پیدا کرد خانواده‌ها می‌گفتند کتاب مشکل است چون به روش قبلی عادت کرده بودند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با اشاره به اینکه فلسفه تعلیم و تربیت رسمی ما بر اساس سند تحول بنیادین تدوین شده است, گفت: تدوین برنامه مبتنی بر نیازهاست و نیازها سلیقه‌ای نیست. نیازها در مراجع قانونی تدوین می‌شود و اولین مرجعی که نیازهای اجتماعی را تعیین میکند، مجمع تشخیص مصلحت, مجلس, هیئت دولت و شورای عالی انقلاب فرهنگی است و بخش دیگری از نیازها را کارشناسان عنوان می‌کنند و سومین منبع برای تشخیص نیازها علائق دانش‌آموز و بازار کار است.
*درخواست‌های متعدد برای چاپ مطالب در کتابهای درسی؛ کتاب نیازمندی‌های روزنامه نیست
محمدیان بیان کرد: نیازها را طبقه‌بندی و به زبان برنامه درسی طراحی می‌کنیم البته نمی‌توانیم تمام مطالب را در کتابهای درسی بیاوریم روزانه ده‌ها درخواست داریم مثلا یک شرکت می‌گوید درباره زیتون بنویسید و دیگری می‌گوید در مصرف نان اسراف می‌شود یا علیه فست فودها در کتابهای درسی مطالبی را بیاورید به تمام درخواست‌ها نمی‌توانیم چشم بگوییم چرا که کتاب درسی صفحه نیازمندی‌های روزنامه نیست.
*پیش‌نیازهای لازم برای تدوین کتابهای درسی چندتالیفی
وی درباره تدوین کتابهای چندتالیفی، گفت: در این رابطه به افراد متبحر نیاز داریم که اسناد بالادستی را بشناسند و توانایی تدوین کتاب درسی را داشته باشند، بنابراین به نیرو و برنامه لازم نیاز داریم. معلمان مولف افرادی هستند که بتوانند کتاب درسی بنویسند و در برخی کتب درس آزاد داریم که معلمان آنها را تولید می‌کنند، در سند برنامه درسی ملی معلم تنها بازگوکننده نیست و باید پژوهشگر باشد و هم اکنون به دنبال آن هستیم که معلمان دست به قلم برده و بنویسندچرا مولفان کتابهای درسی، صاحب‌نظران موضوعی و معلمان متخصص هستند.
*نقدهای مطرح به کتب درسی را با خضوع کامل می‌پذیریم
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بیان کرد: نقدها را می‌شنویم و نقدهای خوب را با خضوع کامل می‌پذیریم اما سرپوش گذاشتن بر عیب‌ها و نواقص حماقت است و از سوی دیگر رندانه عیب‌ها را هم تشدیدکردن خیانت است.
محمدیان ادامه داد: تا زمانی که کنکور را در کشور داریم نیاز به کتابهای واحد است اما اگر توانستیم کنکور را جمع کنیم و اهداف عملیاتی آموزش و پرورش اجرایی شود به سیاست چند تالیفی شدن کتابهای درسی نزدیک می‌شویم اما اگر قرار باشد دانش‌آموز در جلسه سه ساعته کنکور به سوالات پاسخ دهد به کتاب درسی واحد برای تمام کشور نیاز داریم.
*چاره دردهای کشور داشتن مهارت و خلاقیت است
وی عنوان کرد: اجرای طرح شهاب با هدف شناسایی و هدایت استعدادهای برتر از همان دوره ابتدایی و حذف کنکور نیاز است و تا زمانی که مدرک‌گرایی مهم است، اوضاع به همین روال خواهد بود. چاره درد کشور ما داشتن مهارت, توانمندی و خلاقیت است.
*کتابهای درسی یک نسخه واحد برای کل کشور است
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: کتابها پس از تدوین یک سال اجرای آزمایشی می‌شوند و پس از آن برای 5 سال به صورت قطعی اجرا خواهند شد که در این مراحل وزیر آموزش و پرورش حضور ندارد. آثار تولید شده آموزش و پرورش محرمانه نیست و در تمام خانه‌ها حضور دارد و احتمال دارد که نتوانیم تمام سلیقه‌ها را پاسخ دهیم چرا که کتابهای درسی فعلا تک محصولی است و یک‌نسخه برای کل کشور ارائه می‌شود بنابراین احتمال دارد پاسخگوی تمام نیازها و سلیقه‌ها نباشد.
محمدیان گفت: هم اکنون باید دانش‌آموز و مدرسه‌ای ارزشمند باشد که مهارت را ارائه می‌دهد اما رویه فعلی به گونه‌ای است که عمده مدارس برای تبلیغات خود به کسب رتبه در فلان آزمون یا المپیاد متوسل می‌شوند.
وی در خصوص هجم بالای کتابهای درسی خاطرنشان کرد: آموزش و ممهارتهای زندگی در کتابهای درسی پایه اول تا نهم ارائه می‌شود و تمایل داریم تا در حوزه اجتماعی و اخلاق جمعه این کتابها را تحلیل محتوا کنید تا مشخص شود دانش آموز در حوزه اخلاق فردی و اجتماعی تا چه اندازه آماده است. تربیت منحصر به کتاب درسی نیست و کتاب درسی صامت است و این معلم است که باید آن را ارائه دهد، به عنوان مثال در کتاب درسی عنوان کردیم که دانش آموزان باید به موزه بروند اما این اتفاق نمی‌افتد و معلمان می‌گویند نگرانیم که دانش‌آموزان را به موزه برویم و در مسیر برایشان اتفاقی بیفتد.
*جایگاه علمی و مرجعیت معلم با شعار محقق نمی‌شود
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی خاطرنشان کرد: کتاب درسی روش را آموزش می‌دهد و در مجموعه مولفه‌های آموزش و پرورش، کتاب درسی، برنامه درسی، معلم و منابع مالی مهم هستند اما مهمترین مولفه معلم است. آموزش معلمان پربازده ترین آموزش‌ها برای ماست و باید جایگاه علمی و مرجعیت آنها را بالا ببریم که این مسائل با شعار اتفاق نمی‌افتد. معلم اگر با اعتماد به نفس و رضیت به کلاس برود از ساعت آموزشی بهترین استفاده را میکند اما اگر بی‌انگیزه باشد حجم کتاب برای او زیاد است.
*کلاس 40 نفره انگیزه را از دانش‌آموز می‌گیرد
محمدیان ادامه داد: کلاسهای درس 40 نفره انگیزه را از دانش‌آموز می‌گیرد، حیاط 100 متری با 300 دانش‌آموز فضا برای جولان دانش‌آموز نمی‌دهد، در حالی که دانش‌آموز نیاز دارد در مدرسه بدود، در فضای سه طبقه و کوچک مدارس ابتدایی دیگر امکان بازی، شور و نشاط برای دانش‌آموز وجود ندارد.
*کلاسهای درس 90 دقیقه‌ای اعصاب معلم و دانش‌آموز را بهم می‌ریزد
وی ادامه داد: ساعت هر کلاس درس باید 45 دقیقه باشد اما دو تا زنگ را به هم می‌چسبانند و به یک زنگ 90 دقیقه‌ای تبدیل می‌کنند و فرصت زنگ تفریح 15 دقیقه است. در این مدت دانش آموز باید چه کار کند؟ این روند یعنی خراب کردن اعصاب معلم و دانش آموز و نتیجه این است وقتی معلم سرکلاس درس می‌دهد ذهن دانش‌آموز اصلا در کلاس نیست. درباره نظام آموزشی ژاپن و فنلاند می‌گویند مثال ما در آموزش و پرورش همانند یک شیر بی یال و دم که دائم می‌گوییم پول نداریم، فضا نداریم و دست آخر یک معلم و دانش آموزان باقی می‌مانندکه باید از روی کتاب روخوانی کنند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: وقتی می‌گوییم معلمی حرفه و عشق است دیگر نباید افراد غیرمتخصص را به آموزش و پرورش تحمیل کنیم، این افراد تخصص کافی را یرای معلم‌شدن ندارند و روح کتاب درسی را نمی‌شناسد.هم اکنون بحث استخدام معلمان حق التدریس از دو جنبه انسانی و سیاسی است و آموزش و پرورش می‌گوید که این معلمان نیاز حرفه‌ای ما را پاسخ نمی‌دهند چرا که خانواده‌ها آموزش کیفی را طلب می‌کنند. اگر مجلس این موضوع را تصویب کند مجبوریم این افراد را استخدام کنیم و نتیجه این می‌شود که افراد کم‌تجربه به نقاط دور می‌روند و در اینجا عدالت آموزشی لطمه می‌بیند ریشه این معضل از کجاست؟
محمدیان مطرح کرد: در دوره ابتدایی به افراد متخصص نیاز داریم که در حق دانش آموز پدر و مادری کنند تا از مدرسه دل‌زده نشود و اما معلم را تکریم نکنیم و معلم خوب به آموزش و پرورش وارد نشود اگر در و دیوار مدارس را هم طلا کنیم، فایده‌ای ندارد و هم اکنون در بحث معلمان دو مشکل وجود دارد یعنی مهارت پایین آمده و انگیزه لازم وجود ندارد.