خوابیدن با چشمان باز!
بسمه تعالی
خوابیدن با چشمان باز!
خواب یکی از نیازهای اصلی ماست. اگر خوابیدن در زمان درست و باکیفیت لازم باشد، برای همه افراد لذتبخش و دلپذیر است اما اگر به درستی انجام نشود، می‌تواند باعث دردسر شود. مثلا زمانی که در یک روز تفریحی احساس خواب آلودگی می‌کنیم نمی‌توانیم از روزمان درست استفاده کنیم و یا وقتی سرکلاس درس خسته هستیم، نمی‌توانیم درس را به خوبی یاد بگیریم.
احساس خستگی و خواب آلودگی در نوجوانان به دلیل بلوغ بیشتر از سایرین است. تحقیقات نشان داده است که خواب مورد نیاز یک نوجوان 13 تا 18 سال، در طول شبانه روز 8 تا 10 ساعت است و به طور کلی نیاز به خواب در دختران بیشتر از پسران است. هرچند این زمان در حال تغییر است و با هر سال بزرگتر شدن حدود 14 دقیقه از آن کم می‌شود.
اگر فردی نتواند به میزان مورد نیاز بخوابد در باقی ساعت ها احساس خستگی و خواب آلودگی می‌کند. هر چند کمبود خواب تنها دلیل این موضوع نیست و موضوعات دیگری مثل تغذیه نامناسب، فعالیت‌های زیاد فیزیکی یا حتی روانی، اضطراب، افسردگی، اختلالات خواب، ژنتیک و غیره نیز می‌توانند باعث خواب آلودگی شوند. هر کسی بسته به ویژگی‌های وراثتی و عادت‌های خود زمانی از شبانه‌روز را برای استراحت انتخاب می‌کند اما درمورد دانش‌آموزان به دلیل حضور در مدرسه لازم است که بتوانند خواب خود را ترجیحا در شب کامل کنند. اگر شما از آن دسته دانش‌آموزانی هستید که نمی‌توانید به راحتی در شب بخوابید برای ایجاد این عادت باید به تدریج و با برنامه پیش بروید. اگر برنامه خوابتان را تنظیم کنید علاوه بر کمیت در کیفیت خواب شما نیز موثر است زیرا بدن شما با برنامه خوابتان تنظیم می‌شود و زودتر به خواب رفته و راحت تر بیدار می‌شوید. برای افزایش کیفیت خواب همچنین بهتر است قبل از خواب از لوازم دیجیتالی استفاده نکنید. اگر برای به خواب رفتن مشکل دارید پیشنهاد می‌کنیم که برنامه روز بعد خود را قبل از خواب مرور کنید. تحقیقات علمی ثابت کرده اند که این کار باعث می‌شود زمانی در حدود 9 دقیقه زودتر به خواب بروید.
برای جلوگیری از احساس خواب آلودگی بهترین راه پیدا کردن دلیل و حل آن است. به طور مثال اگر دلیل احساس خستگی شما افسردگی یا اضطراب باشد، پس لازم است به روانشناس مراجعه کرده و از راه‌حل‌های درمانی استفاده کنید.
در صورتی که دلیل اصلی این مشکل را برطرف کرده‌اید و یا از جمله افرادی هستید که فقط گاهی به دلیل شرایط خاص احساس خواب آلودگی دارید و به دنبال راه حلی هستید که به صورت فوری و موقت در شرایط خاص از آن استفاده کنید کارهای زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:
- کاهش مصرف کربوهیدارت‌ها و افزایش مصرف پروتئین‌ها
- مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه یا نسکافه. (کافئین می‌تواند باعث افزایش استرس شما شود؛ پس بهتر است در روزهای آزمون و زمان‌های استرس‌زا از مصرف آن پرهیز کنید.)
- خوردن یک تکه شکلات تلخ
- ورزش کردن (در صورتی که امکان ورزش ندارید می‌توانید در همان جایی که هستید حرکات کششی انجام دهید.)
- چرت زدن به مدت 15 تا حداکثر 30 دقیقه. بهترین زمان برای این خواب قبل از ناهار و حدود ساعت 12 ظهر است.
- قرار گرفتن در فضایی با دمای متعادل و دوری از حضور در فضاهای گرم.
- قرار گرفتن در نور بیشتر و دوری از فضاهای تاریک یا کم نور.
تمام این موارد می‌تواند در کنترل احساس خواب آلودگی به شما کمک کند اما فراموش نکنید که اگر در طول شبانه روز بتوانید خواب کافی و خوبی داشته باشید، در زمان بیداری کارایی بیشتر و بهتری خواهید داشت پس سعی نکنید برای پیشرفت یا استفاده بیشتر از زمان، خوابتان را کم کنید؛ زیرا این کار با کیفیت بیداری شما ارتباط مستقیم دارد. اگر احساس می‌کنید زمان کمی برای کارهایتان در طول شبانه روز دارید به این معنی است که برنامه‌ریزی شما با شرایط و یا توان شما تطابق ندارد و بهتر است آن را تغییر دهید.
تدوین : کلینیک مشاوره گاج