ضرورت و نحوه برنامه ریزی صحیح
ضرورت و نحوه برنامه ریزی صحیح
اغلب ما انسان‌ها با آرزوهای آینده و حسرت خوردن نسبت به گذشته از زمان حال غفلت میکنیم و بهترین روزهای زندگی را بی‌برنامه سپری میکنیم در حالی که با برنامه‌ریزی دقیق و مناسب می‌توانیم آرزوهای خود را به خاطراتی شیرین تبدیل نماییم.
حال این سوال به وجود میاد که در بعضی مواقع چرا با وجود داشتن برنامه‌ریزی نمی‌توان به درستی آن را اجرا کرد ؟
این چالش به چند علت ممکن است برای ما اتفاق افتد : بعضی افراد بدون شناخت دقیق و درست نسبت به توانمندی‌ها و استعدادهایشان برنامه‌ریزی می‌کنند و همین موضوع باعث انجام ندادن برنامه مطالعاتی است.
برخی دیگر به دلیل نداشتن هدف در اجرای برنامه دچار مشکل می‌شوند و شاید مهم‌ترین علت اجرا نشدن برنامه‌‌ی آنها نداشتن انگیزه درونی برای انجام برنامه است.
ما در ادامه به اختصار برخی اصول صحیح برنامه‌ریزی را به شما آموزش خواهیم داد تا با رعایت این نکات بتوانید برنامه بهتری برای خود داشته باشید.
اصل 1- خودشناسی :
همه‌ی ما بی‌نهایت استعداد و توانایی‌هایی داریم که به دلیل عدم شناخت صحیح نسبت به آنها بی‌توجه هستیم و این عدم توجه باعث میشود که نتوانیم آن طور که باید از این استعداد ها استفاده کنیم.
این موضوع در مورد یک وسیله هم صادق است، اگر ندانیم چه کارکردی دارد، چطور می‌توانیم از آن استفاده کنیم. درباره برنامه‌ریزی هم اینطور ست. اگر ما شناخت خوب و درستی از خود نداشته باشیم، نمی‌توانیم برای خود برنامه‌ریزی درستی داشته باشیم و از حداکثر توانایی‌هایمان استفاده کنیم.
فراموش نکنید شما بهتر از هر کسی می‌توانید به نقاط ضعف و قوت خود واقف شوید. به خودتان آگاهی داشته باشید و بدانید چه باورهایی دارید، باورهای غلط خودتان را بشناسید و اصلاح کنید. با تکیه به استعدادها و پررنگ کردن آنها، و کار روی نقاط ضعف خود می‌توانید بازدهی خود را افزایش دهید. قانون زندگی، قانون باورها و لیاقت هاست باور کنید که اراده آدمی بیکران است و باور کنید که شما لایق رسیدن به موفقیت هستید.
اصل دوم - تعادل مطالعاتی
تعادل، مهم‌ترین و اساسی‌ترین موضوع در بحث کیفیت مطالعه است. در این اصل باید توجه کنید که درس‌ها را به اندازه اهمیت آنها مطالعه کنید. به ضرایب دروس توجه کنید و بر اساس آن برای هر درس، زمان مناسبی در برنامه خود قرار دهید.
اصل سوم - واحد مطالعاتی
برخی از دانش آموزان عادت دارند ساعت‌ها مطالعه کنند و برخی دیگر نمی‌توانند حتی چند دقیقه به صورت متوالی این کار را انجام دهند. طبق پژوهش های انجام شده مطالبی که در ابتدا و انتهای واحد زمانی، مطالعه میشود دارای حداکثر یادآوری خواهند بود. بنابراین اگر دانش آموزی بدون وقفه بیش از دو ساعت مطلبی را مطالعه کند دارای دو حداکثر یادآوری خواهد بود. در حالیکه اگر همین دو ساعت، در دو زمان یک ساعته مطالعه شود. دارای حداکثر 4 یادآوری خواهد بود.
با توجه به آهنگ زمانی مطالعه، بهترین واحد زمانی بین 60 دقیقه تا 90 دقیقه می‌باشد. توصیه میکنیم به ازای هر 75 دقیقه مطالعه، 15 دقیقه استراحت کنید.
اصل چهارم- تنوع طلبی :
فراموش نکنید که هدف از برنامه‌ریزی درسی در نهایت موفقیت در کنکور است و کنکور به دلایل تفاوت‌هایی که با سال‌های قبل دارد، نیازمند تغییر در روش مطالعه و برنامه‌ریزی است. یکی از تفاوت‌هایی که باید در برنامه خود ایجاد کنید، تنوع مطالعاتی است. در این اصل شما باید هر روز حداقل سه عنوان درسی را بخوانید.
اصل پنجم- ترتیب مطالعه دروس :
در این اصل توجه به چند نکته حائز اهمیت است :
بهتر است تمام دروس خود را به طور همزمان پیش ببرید. تمرکز روی یک یا دو درس، مطالعه اصولی و موثری نمی‌باشد و باعث دلزدگی و خستگی شما در بلندمدت میشود. شما باید دروسی را برای مطالعه همزمان انتخاب کنید که علاوه بر تنوع داشتن، تناسب هم داشته باشد. مثلا مطالعه همزمان دروس ریاضی ، فیزیک و عربی در یک روز و پشت هم پیشنهاد نمی‌شود. بهتر است در کنار مطالعه دو درس تخصصی در یک روز، یک یا دو درس عمومی هم انتخاب کنید.
در واقع بهتر است حداکثر دو درس اختصاصی را به صورت متوالی مطالعه کنید. یعنی بعد از مطالعه دو درس اختصاصی، یک درس عمومی بخوانید و درس‌هایی را که علاقه بیشتری به آنها دارید در ابتدا و انتهای برنامه و درس‌هایی که خواندن آنها برایتان دشوار است را در اواسط برنامه مطالعه کنید. با این روش درس‌های سخت وقتی مطالعه می‌شوند که شما به اندازه کافی گرم شده‌اید.
اصل ششم- بازه جبرانی و مطالعه آزاد :
تا به حال شده برنامه‌ای تنظیم کنید و نتوانید آن را به درستی اجرا کنید؟ شاید بعضی اوقات فقط به خاطر این که نتوانستید یکی از واحدهای مطالعاتی را به درستی انجام دهید دلسرد شدید، و کلا نخواستید برنامه را انجام دهید، توجه به این نکته خیلی مهم هست که اگر برنامه تنظیم شده توسط شما انعطاف کافی را نداشته باشد این مشکلات به وجود می‌آید، چون شاید مواردی اتفاق افتد که شما نیاز به زمان بیشتر برای مطالعه مطلب داشته باشید یا شاید مبحث کمی سنگین‌تر از چیزی باشد که در ذهن شما بود و یا شاید شرایط پیش‌بینی نشده‌ای برای شما اتفاق بیفتد، به همین خاطر وجود بازه‌های جبرانی برای داشتن یک برنامه‌ریزی اصولی ضروری است، در هر برنامه‌ای ده درصد کل برنامه باید آزاد باشد تا اگر حوادث غیر مترقبه‌ای باعث شد نتوانید برنامه پیش‌بینی شده را اجرا کنید، در واحد مطالعه آزاد فرصت برای جبران داشته باشید.
اصل هفتم- مرور درس روز :
علاوه بر مرحله آموزش برای یادگیری مطالب شما نیاز به فرآیند تثبیت مطالب دارید. زمانی که مرور درس روز اتفاق نیفتد تثبیت مطالب به درستی صورت نمی‌گیرد و فرآیند یادگیری تکمیل نمی‌شود، اگر هر روز درس همان روز را مطالعه کنید، علاوه بر اینکه سرعت مطالعه شما افزایش پیدا میکند، عمق درک مطالب نیز بیشتر میشود. بنابراین توصیه میشود هر روز درس های تدریس شده همان روز را مطالعه کنید.
اصل هشتم - قرار دادن زمان خواب و استراحت مناسب :
خواب ما چند مرحله مهم دارد. هر مرحله از خواب بین یک ساعت تا یک و نیم ساعت طول می‌کشد. در هر مرحله فرآیندی متفاوت در بدن ما رخ می‌دهد. خواب شبانه کافی بر متابولیسم بدن تاثیر بسزایی دارد. برخی از این تغییرات متابولیسمی فقط در شب و زمانی که خواب هستیم اتفاق می‌‌افتند و در صورت بی‌خوابی شبانه، خواب روز هم نمی‌‌تواند جبران کننده این روند متابولیسمی باشد. تغییر و دگرگونی متابولیسم بدن باعث میشود سطح هورمون‌های تنظیم اشتها به هم ریخته و مشکلاتی همچون پراشتهایی و افزایش وزن ایجاد شود. به همین خاطر توصیه میشود از 7 ساعت خواب، حداقل 5 ساعت آن مفید و در شب باشد. از طرفی خستگی باعث کاهش بازدهی افراد میشود. پس حتما در برنامه مطالعاتی خود زمان مناسب برای خواب کافی و زمان مناسب جهت استراحت در نظر بگیرید.
گردآوری و تدوین: کلینیک مشاوره گاج