قنات قصبه


قنات قصبه شهر گناباد (کاریز گناباد) عمیق‌ترین و قدیمی‌ترین کاریز جهان است. آنگونه که از منابع کهن و همچنین سفر نامه ناصر خسرو و منابع شفاهی بر می‌آید آن را قنات کیخسرو می‌گفته‌اند.

بنا به نوشته لباف خانیکی کارشناس باستان‌شناسی در کتاب قنات گناباد رشته اصلی کاریز از قصبه شهر ۱۳۱ هزار و ۳۵ متر طول دارد و در امتداد دره پرآب خانیک حفر شده‌است. قطعه سفال‌های پراکنده در اطراف دهانه چاه‌های این کانال حاکی از این است که رشته قصبه واقع در مسیر اولیه اصلی قنات بوده که در زمان هخامنشیان حفر شده و به دنبال آن رشته‌های دیگر قنات در مواقع خشکسالی حفر شده‌است. اما ریزش پی در پی قنات، پیشینیان را به یافتن راه چاره‌ای ترغیب کرد که طی آن در فاصله ۶۸۳ متری، قنات را به دو شاخه تقسیم کنند تا در صورت ریزش و بسته شدن یکی از کانال‌ها، آب از دیگری خارج شده و در داخل انباشته نشود.

کاریز قصبه گناباد موزه آن به لحاظ موقعیت و قدمت آن یکی از بهترین مکان‌های گردشگری این شهر محسوب می‌شود و هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. مظهر این قنات در خیابان ناصر خسرو شهر گناباد قرار دارد. بنا بر گزارش گناپا در نوروز سال ۱۳۹۵ بیشتر از ۶۰ هزار نفر از این کاریز بازدید نموده‌اند.

 

منبع: قنات میراث فرهنگی علمی ایرانیان، دکتر محمد عجم، همایش ملی قنات، گناباد1383